Dziesiątki tysięcy kibiców na trybunach. Ogromna wrzawa, reflektory oświetlające zieloną, starannie przyciętą murawę i kamery stacji telewizyjnych z całego świata. A w centrum tego wszystkiego dwudziestu dwóch facetów starających się umieścić piłkę w bramce przeciwnika. Piłka nożna, bo to o niej oczywiście mowa, to zdecydowanie jeden z najpopularniejszych sportów nie tylko w Europie, ale i na całym świecie. Mało która gra drużynowa wywołuje u nas takie emocje. Ogromna część z nas kocha piłkę nożną – zasady tej gry okazują się jednak zbyt skomplikowane dla wielu kibiców. Dlatego w niniejszym artykule postaramy się przybliżyć czytelnikom reguły tej wyjątkowej dyscypliny. Zapraszamy do lektury!

Wymiary boiska do piłki nożnej

Zacznijmy od absolutnych podstaw – na prostokątnym boisku mierzącym 105 m długości i 68 m szerokości mierzą się dwie złożone z jedenastu zawodników drużyny, których celem jest wbicie piłki do bramki rywali. Ta jest umieszczonym na końcowej linii boiska (w samym środku krótszej krawędzi) prostokątem o długości wynoszącej 7,32 m i wysokości mierzącej 2,44 m. Do aluminiowej konstrukcji przyczepione są siatki, które „zbierają” piłkę po strzałach zawodników. Krótsze krawędzie boiska nazywa się liniami końcowymi, a te dłuższe – bocznymi. Samo boisko podzielone jest na dwie oddzielone linią połowy, a przed bramkami znajdują się tzw. pola karne, czyli oznaczone białymi liniami prostokąty w wymiarach 40,32 m szerokości oraz 16,5 metrów długości. Na wysokości jedenastego metra od samego środka bramki znajduje się punkt, z którego zawodnicy wykonują rzuty karne. Jeżeli piłka przekroczy linię boczną boiska, sędzia dyktuje aut dla przeciwników drużyny, która wybiła futbolówkę poza pole gry. Jeśli zaś znajdzie się ona za linią końcową, sędzia odgwizduje rzut rożny, który wykonuje się z rogu boiska.

Pozostałe technikalia

Sprecyzowany jest także rozmiar piłki, którą kopią zawodnicy. Jej obwód nie może wynosić mniej niż 68 i więcej niż 70 cm, a całkowita masa powinna wynosić od 410 do 450 g. Co więcej, ciśnienie powietrza w jej wnętrzu musi wynosić od 0,6 do 1,1 atmosfery. Regulowany przepisami jest również ubiór zawodników – musi on składać się z koszulki, getrów, spodni oraz butów, a także z ochraniaczy goleni. Koszulki, spodenki oraz getry ubierane przez piłkarzy muszą być utrzymane w barwach reprezentowanej drużyny. Ponadto koszulki muszą mieć na plecach wydrukowany (w kontrastującym do niej kolorze) numer zawodnika. Nieco inny ubiór obowiązuje bramkarzy – zazwyczaj przywdziewają oni koszulki z długimi rękawami, o odmiennej kolorystyce, która umożliwia odróżnienie ich od zawodników z pola. Ponadto wyposażeni są oni w ułatwiające chwytanie piłki rękawice.

Jedenastki, czyli składy drużyn

Drużyna piłkarska składa się jedenastu grających w polu zawodników oraz siedmiu rezerwowych. Liczba „zmienników” zwiększa się do dwunastu w rozgrywkach międzynarodowych rangi mistrzowskiej. Piłkarze pełnią na boisku określone role – są przypisani do konkretnych pozycji. W każdej drużynie gra jeden bramkarz, którego zadaniem jest zadbanie o to, by piłka nie przekroczyła linii bramkowej, gdyż skończyłoby się to przyznaniem punktu przeciwnej drużynie. Zawodnik ten może w obrębie pola karnego łapać futbolówkę w ręce, o ile ta nie została zagrana nogą przez piłkarza z jego własnej drużyny. Pozostałe role są bardziej umowne – obrońcy pomagają stopować ataki rywali, pomocnicy operują w środku boiska, a napastnicy starają się oddawać celne strzały na bramkę przeciwników. Warto pamiętać, że zawodnicy z pola nie mogą dotykać piłki ręką. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie ku temu, by dogrywali futbolówkę głową lub nawet klatką piersiową czy plecami. We współczesnej taktyce pozycje piłkarzy bezustannie przeplatają się, a pomocnicy i obrońcy podłączają się pod akcje, podczas gdy napastnicy pomagają w obronie. Teoretycznie pozycję zawodnika określa numer umieszczony na jego koszulce, jednak nic nie stoi na przeszkodzie ku temu, by defensywny pomocnik, którego oznacza się numerem „6”, grał z jakąkolwiek inną (dwucyfrową) liczbą na plecach. Rezerwowi wchodzą za podstawowych zawodników w trakcie trwania meczu np. wtedy, gdy piłkarzowi pierwszego składu przytrafi się kontuzja.

Jakie tak właściwie są zasady gry w piłkę nożną?

Na papierze zasady wydają się proste – zawodnicy kopią piłkę, a celem każdej z drużyn jest zdobycie większej ilości punktów od swoich rywali. Te zaś, nazywane golami, zyskuje się poprzez umieszczenie futbolówki w siatce oponentów. Można to zrobić w niemal dowolny sposób, jednak bez wykorzystania rąk. To najważniejsza zasada gry w piłkę nożną. Mecz w regulaminowym czasie gry trwa 90 minut, jednak kontrolujący przebieg spotkania sędzia może doliczyć pewną ilość czasu, zależną od tego, ile było przerw w grze. Tę zaś przerywa się wtedy, gdy któryś z zawodników zostanie kontuzjowany, tudzież gdy piłka opuści obszar boiska lub gdy jeden z piłkarzy sfauluje swojego rywala. Faulem nazywa się niedozwolone zagrania – m.in. kopanie zawodników, jakikolwiek zagrażający zdrowiu piłkarzy kontakt fizyczny, a także dotknięcie piłki ręką przez zawodnika z pola lub bramkarza będącego poza polem karnym. Jeżeli jeden z przedstawicieli drużyny sfauluje swojego oponenta, to jego przeciwnikom przyznaje się rzut wolny lub – jeśli faul miał miejsce w polu karnym – rzut karny. W przypadku tego pierwszego sędzia ustawia piłkę w miejscu, w którym dokonano faulu, a następnie jeden z zawodników drużyny może ją podać do współzawodników czy nawet oddać strzał na bramkę, podczas gdy zawodnicy rywali nie mogą bezpośrednio mu w tym przeszkadzać.

Oponenci muszą być oddaleni od gracza wykonującego rzut wolny przynajmniej o 9 metrów i 15 centymetrów. Inaczej ma się sprawa z rzutem karnym – w tym przypadku sędzia ustawia piłkę na jedenastym metrze, a pomiędzy oddającym strzał zawodnikiem a bramką może znajdować się wyłącznie bramkarz. Za niezwykle groźne zagrania lub celowe utrudnianie gry sędzia wręcza piłkarzom żółte bądź czerwone kartki. Po otrzymaniu dwóch żółtych lub jednej czerwonej kartki zawodnik jest zmuszony opuścić boisko. Kary tego typu wręcza się również znajdującym się za linią boiska członkom sztabu trenerskiego. Niezwykle istotną zasadą piłki nożnej jest też spalony. Reguła ta obowiązuje wszystkich piłkarzy – w momencie podania zawodnik nie może znaleźć się za przedostatnim (łącznie z bramkarzem) graczem przeciwnej drużyny. Jeżeli jednak tak podający, jak i otrzymujący piłkę zawodnik ominęli już przedostatniego przeciwnika, a przed sobą mają tylko jednego rywala, to linię spalonego wyznacza w tym momencie futbolówka. Oznacza to, że zawodnik, do którego podawana jest piłka, nie może znajdować się bliżej bramki rywali od futbolówki.

Obowiązuje jeszcze kilka wyjątków od tej reguły. Sędzia nie odgwiżdże spalonego np. wtedy, gdy zawodnik otrzymujący podanie znajduje się na połowie swojej drużyny, lub gdy piłka posyłana jest z rzutu rożnego. Głównego arbitra wspomagają sędziowie techniczni, a także sędziowie VAR (którzy monitorują grę przy pomocy obrazu z obserwujących boisko kamer). W przypadku meczów pucharowych, gdy spotkanie skończy się remisem, dolicza się dodatkowe 30 minut gry. Jeśli jednak w ich trakcie nie uda się wyłonić zwycięzcy, sędzia ogłasza konkurs rzutów karnych, w którym wygrywa skuteczniejsza drużyna.

Choć teoretycznie zasad gry w piłkę nożną jest całe mnóstwo, to w praktyce wyjątkowo łatwo odnaleźć się w jej regułach. Nic zatem dziwnego, że ten emocjonujący sport cieszy się taką popularnością na całym świecie!