Siatkówka to jeden z popularniejszych i najbardziej docenianych sportów drużynowych na świecie. Jest on bardzo emocjonujący i dynamiczny. Dostarcza widzom wyjątkowo silnych wrażeń – szczególnie podczas meczów o mistrzostwo. Ustawienie zawodników na boisku potrafi być odbierane przez kibiców jako coś bardzo swobodnego, coś, co wychodzi naturalnie i zależne jest wyłącznie od zawodników. Nie jest to jednak prawda, ponieważ każdy element gry, ustawienie czy pozycja gracza określone są przez konkretne zasady.

Zasady gry w siatkówkę

Każdy mecz siatkówki podzielony jest na sety, które nie mają ograniczenia czasowego. Zwykle składa się z 5 setów, lecz wygrywa ta drużyna, która jako pierwsza zdobędzie 3 punkty setowe. Aby wygrać jeden z nich, trzeba zdobyć odpowiednią liczbę punktów – dokładnie 25. Istotna jest przy tym dwupunktowa przewaga jednej z drużyn, w innym wypadku gra toczy się do jej wypracowania. Drużynę, która rozpocznie spotkanie, wybiera się losowo. Za początek każdego seta uważa się pierwszą zagrywkę, czyli serw wykonany przez jednego z zawodników zza końcowej linii boiska. Drużyna przeciwna musi przyjąć serw, nie pozwalając piłce upaść na ziemię. Obowiązuje jednak zasada, że po jednej stronie boiska piłka może być uderzona przez zawodników maksymalnie trzy razy. Jeden siatkarz nie może także uderzyć piłki dwukrotnie (tzw. bloki nie wliczają się do tej zasady).

Celem drużyny jest przeprowadzenie skutecznego ataku. Trzeba więc wyprowadzić i ustawić piłkę tak, by po dwóch uderzeniach jeden z zawodników mógł wykonać ostatnie, trzecie uderzenie na pole przeciwników. Punkt przyznaje się wtedy, gdy piłka uderzy w boisko przeciwnej drużyny lub gdy zostanie popełniony przez nią błąd, np. zostanie wybita na aut. W razie wybicia piłki poza linię boiska przez drużynę rozgrywającą punkt przechodzi na konto przeciwnika. Zagrywki nie prowadzi się naprzemiennie. Zespół, który zdobył poprzedni punkt rozgrywa serw do momentu popełnienia błędu i zdobycia punktu przez przeciwników.

Ustawienia w siatkówce – przejścia i błędy z nimi związane

Każdy zawodnik ma swoją określoną rolę. Dochodzi jednak do rotacji zawodników, czyli tzw. przejścia w siatkówce. Każdy zawodnik przechodzi na pozycję obok zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na pierwszej linii ataku stoi trzech graczy, na tylnej kolejnych trzech. Kiedy przeprowadzane jest przejście w siatkówce zawodnicy zmieniają swoje pozycje w następujący sposób: zawodnik z pierwszej pozycji przechodzi na pole zagrywki, gracz na pozycji drugiej przechodzi na środek boiska, natomiast ten z pozycji trzeciej staje po lewej stronie drugiej linii boiska. Zawodnik czwartej pozycji stoi po lewej stronie boiska wzdłuż siatki. Środek bloku przechodzi na pozycję piątą, a po prawej stronie siatki znajduje się pozycja szósta.

Zmiany zachodzą w taki sposób przez cały set. Ustawienie w siatkówce jest niezmienne. Dopiero po zakończeniu jednej z części meczu trener może zarządzić zmianę ustawienia. Jeśli postanowi zrobić to w trakcie, uznaje się to za błąd ustawienia w siatkówce, tzw. błąd siatkarski. Skutkuje on przejęciem punktu przez konkurentów. Co w praktyce oznacza błąd siatkarski? Zawodnicy nie stoją na wyznaczonych pozycja, które określają zasady gry w piłkę siatkową. Przed rozpoczęciem meczu, trener każdej drużyny wręcza sędziemu rozpiskę dotyczącą zagrywek. Sędzia analizuje i kontroluje to, czy w prawidłowy sposób dochodzi do rotacji zawodników. Nie tylko od sędziego zależy jednak kontrola oraz przyznawanie punktów za błędy siatkarskie. Sekretarz zawodów określa, kiedy powstał błąd.

Pozycje zawodników – charakterystyka i podział

Wyróżnia się pięć pozycji w siatkówce. Każda z nich bierze udział zarówno w obronie, jak i ataku, gdy zajdzie taka potrzeba. Każdy z zawodników (poza libero) zagrywa piłką na boisko przeciwnika oraz blokuje piłkę od przeciwnika pod siatką. Atakujący – lub prawoskrzydłowy, bo w pięciu ustawieniach gra na prawym skrzydle – jest odpowiedzialny za zdobywanie punktów. Zawsze gra po przekątnej z rozgrywającym. Głównym zadaniem rozgrywającego jest jak najlepsze rozegranie piłki do ataku. To po jego stronie znajduje się decyzja, do kogo ją poda. Kolejną pozycją jest środkowy. Jego zadaniem jest atakowanie środku siatki oraz blokowanie piłek przeciwnika, gdy znajduje się w linii obrony. Może także wymienić się pozycją z libero. Zadaniem przyjmującego jest gra w defensywie i ataku. Zagrywa głównie z lewego skrzydła, ponieważ aż w pięciu ustawieniach znajduje się na lewej stronie boiska. Libero jest zawodnikiem, który specjalizuje się w grze obronnej oraz przyjmowaniu zagrywek od przeciwnika. Zmienia swoją pozycję wraz ze środkowym.

Siatkówka jest dość intuicyjnym sportem. Każdy, kto choć raz miał okazję w nią zagrać, na pewno przyzna, że nietrudno było zrozumieć i przyswoić zasady. Profesjonalne granie staje się jednak bardziej skomplikowane, ponieważ wszystko odbywa się z większą dokładnością i dbaniem o szczegóły. Konsekwencje mogą być dużo gorsze niż te, które wyciąga się podczas szkolnych zagrywek. Dlatego też siatkówka dostarcza tyle emocji – nigdy nie wiadomo, co przyniesie dany mecz i jak długo będzie trwać.